Czym jest protokół z Kioto?

Protokół z Kioto był międzynarodowym porozumieniem, które zostało przyjęte w grudniu 1997 roku w celu zmniejszenia emisji gazów cieplarnianych. Porozumienie jest tak nazwane, ponieważ zostało zawarte podczas spotkania w Kioto w Japonii. Celem tego spotkania było zajęcie się rosnącym problemem globalnych zmian klimatycznych, lub globalnego ocieplenia, jak to wówczas powszechnie nazywano. Protokół z Kioto był jednym z pierwszych porozumień międzynarodowych dotyczących właśnie zmian klimatycznych i został uznany za znaczący dyplomatyczny kamień milowy w tamtym czasie.

Protokół z Kioto został wywołany przez ostrzeżenia naukowców, że emisja gazów cieplarnianych może podnieść średnią temperaturę na świecie do niebezpiecznego poziomu, co w przyszłości może doprowadzić do topnienia wiecznej zmarzliny i lodowców, podniesienia poziomu mórz, zwiększenia liczby poważnych zjawisk pogodowych, takich jak powodzie, oraz zwiększenia ryzyka wyginięcia 20-30% wszystkich gatunków roślin i zwierząt.

Protokół z Kioto zmusił 41 krajów uprzemysłowionych i Unię Europejską do ograniczenia globalnej emisji 6 głównych gazów cieplarnianych. Gazami cieplarnianymi były: dwutlenek węgla, metan, sześciofluorek siarki, HFCs, PFCs i podtlenek azotu. Celem było zmniejszenie do 2012 roku emisji gazów cieplarnianych do 5,2% poniżej poziomu z 1990 roku. Choć traktat został zawarty w 1997 roku, wszedł w życie w lutym 2005 roku.

Protokół z Kioto był skierowany przede wszystkim do krajów uprzemysłowionych, ponieważ uznano je za głównych emitentów gazów cieplarnianych. Protokół z Kioto nie miał zastosowania do krajów, które nadal uważane były za rozwijające się. Z tego powodu Chiny nie były zobowiązane do redukcji emisji gazów cieplarnianych, ponieważ były uważane za kraj rozwijający się, mimo że emitowały więcej gazów cieplarnianych niż jakikolwiek inny kraj na świecie. Ten fakt sprawił, że protokół z Kioto był krytykowany jako nieskuteczny i niesprawiedliwy. Został on uznany za nieskuteczny również dlatego, że Stany Zjednoczone, drugi największy w tamtym czasie płatnik emisji gazów cieplarnianych na świecie, również nie były związane protokołem z Kioto, ponieważ Stany Zjednoczone nigdy go nie ratyfikowały.

Czym jest porozumienie paryskie?

Porozumienie paryskie zostało zawarte w grudniu 2015 roku w Paryżu we Francji z zamiarem ograniczenia globalnej emisji gazów cieplarnianych. Celem szczegółowym paryskiego porozumienia klimatycznego było ograniczenie emisji gazów cieplarnianych tak, aby średnia globalna temperatura nie wzrosła o więcej niż 2 stopnie Celsjusza powyżej poziomu przedprzemysłowego, przy czym należy dołożyć wszelkich starań, aby nie dopuścić do wzrostu o 1,5 stopnia Celsjusza powyżej poziomu przedprzemysłowego. Wszedł on w życie w listopadzie 2016 roku.

Porozumienie paryskie wyrosło z dostrzeżonej potrzeby stworzenia traktatu, który wymagałby od wszystkich narodów zobowiązania do redukcji emisji gazów cieplarnianych, w tym od największych emitentów, którzy nie byli związani poprzednimi traktatami dotyczącymi klimatu. Porozumienie paryskie wymagało, aby zarówno kraje rozwinięte, jak i rozwijające się ograniczyły swoje emisje gazów cieplarnianych. Każdy kraj musiał również przedstawić ONZ plan, w jaki sposób zamierza ograniczyć swoje emisje gazów cieplarnianych.

Większość krajów wyznaczyła cele redukcji emisji gazów cieplarnianych o określony procent do daty pomiędzy 2025 a 2030 rokiem. Na przykład Stany Zjednoczone już w 2014 roku postawiły sobie za cel zmniejszenie emisji do 26-28% poniżej poziomu z 2005 roku. Chiny zaplanowały, że ich emisje gazów cieplarnianych osiągną szczyt około 2030 r. i zapowiedziały, że podejmą uczciwe wysiłki, by szczyt osiągnąć wcześniej. Indie również planowały zredukować 33-35% swoich emisji wynikających z PKB do około 2030 roku, choć Indie skomentowały również trudności w osiągnięciu tego celu przy jednoczesnym zmniejszeniu ubóstwa w kraju. Utworzono również komisję, która ma co roku składać raporty z postępów w redukcji emisji, a kraje przestrzegające porozumienia zostały poproszone o aktualizowanie swoich planów redukcji emisji co 5 lat.

Podobieństwa między protokołem z Kioto a porozumieniem paryskim

Zarówno porozumienie paryskie, jak i protokół z Kioto są umowami międzynarodowymi, których wyrażonym celem jest ograniczenie globalnej emisji gazów cieplarnianych.

Różnice między protokołem z Kioto a porozumieniem paryskim

Mimo podobieństw między tymi dwoma porozumieniami międzynarodowymi istnieją również istotne różnice.

• Protokół z Kioto skupia się na ograniczeniu emisji gazów cieplarnianych do 5,2% poniżej poziomu sprzed 1990 roku, natomiast porozumienie paryskie skupia się na powstrzymaniu wzrostu średniej globalnej temperatury o więcej niż 2 stopnie Celsjusza powyżej poziomu sprzed epoki przemysłowej.
• Protokół z Kioto dotyczył tylko krajów rozwiniętych, natomiast porozumienie paryskie wymaga od wszystkich krajów, w tym krajów rozwijających się, ograniczenia emisji gazów cieplarnianych.
• Protokół z Kioto skupia się na ograniczeniu emisji sześciu konkretnych gazów cieplarnianych, natomiast porozumienie paryskie skupia się na antropogenicznych gazach cieplarnianych w ogóle.
• Początkowa faza protokołu z Kioto zakończyła się w 2012 r., natomiast ramy czasowe porozumienia paryskiego są różne, choć większość krajów planuje osiągnąć swoje cele do 2025-2030 r.

Protokół z Kioto a porozumienie paryskie

Podsumowanie

Protokół z Kioto był międzynarodowym porozumieniem zawartym w 1997 roku, które zobowiązywało kraje uprzemysłowione do ograniczenia emisji gazów cieplarnianych w celu zapobieżenia katastrofalnemu globalnemu ociepleniu. Sześć gazów cieplarnianych, które stały się głównym celem, to dwutlenek węgla, podtlenek azotu, metan, HFCs, PFCs i sześciofluorek siarki. Protokół z Kioto zakładał zmniejszenie emisji gazów cieplarnianych do 5,2% poniżej poziomu z 1990 roku. Wymagania porozumienia nie dotyczyły krajów rozwijających się, a niektóre kraje przemysłowe, takie jak Stany Zjednoczone, nigdy go nie ratyfikowały. Porozumienie paryskie było umową międzynarodową zawartą w 2015 roku. Wymagało ono od wszystkich krajów, w tym krajów rozwijających się, stworzenia planów redukcji krajowych emisji gazów cieplarnianych, aby zapobiec wzrostowi średniej globalnej temperatury o więcej niż 2 stopnie Celsjusza powyżej poziomu przedprzemysłowego. Powołał też komisję, która miała co roku składać raporty o postępach w redukcji emisji. Oba traktaty są podobne w tym, że były międzynarodowymi porozumieniami dotyczącymi zmian klimatycznych. Różnią się tym, że protokół z Kioto miał zastosowanie tylko do krajów uprzemysłowionych lub rozwiniętych, natomiast porozumienie paryskie było wiążące również dla krajów rozwijających się. Ponadto protokół z Kioto koncentrował się na ograniczeniu emisji określonych gazów, natomiast porozumienie paryskie skupia się na zapobieganiu globalnemu wzrostowi średniej temperatury spowodowanemu emisją gazów cieplarnianych i nie dotyczy konkretnych gazów cieplarnianych. Pierwsza faza protokołu z Kioto miała zostać zakończona do 2012 r., natomiast ramy czasowe porozumienia paryskiego różnią się, przy czym większość krajów zamierza osiągnąć swoje cele do 2025-2030 r.