Zarówno lęk ułatwiający, jak i osłabiający dotyczą czynników stresogennych, uczucia strachu i interpretacji doświadczeń. Badanie dotyczące czynników ułatwiających i osłabiających lęk przed rywalizacją wykazało, że najczęstszym zidentyfikowanym czynnikiem była gotowość do rywalizacji. Uczestnicy badania interpretowali swój niepokój jako ułatwiający lub osłabiający ich występ w zależności od tego, jak bardzo czuli się przygotowani.

W szczególności lęk ułatwiający postrzegał stresory jako wyzwania i pomagał w osiągnięciu celu. Z drugiej strony, lęk osłabiający postrzega stresory jako zagrożenia i przeszkadza w wykonaniu zadania. W dalszej części omówiono różnice między nimi.

Czym jest lęk facylitacyjny?

Lęk facylitacyjny wspomaga wydajność (American Psychological Association, 2020). Jest to poziom lęku, który jest postrzegany jako motywujący. Osoby z tym rodzajem lęku interpretują stresory jako wyzwania, a nie zagrożenia. Na przykład okazało się, że postrzeganie lęku jako ułatwiającego jest pozytywnie związane z wynikami w nauce i negatywnie związane z wyczerpaniem emocjonalnym (Strack & Esteves, 2014). W powiązanym badaniu stwierdzono, że studenci, którzy doświadczali bardziej ułatwiającego lęku przed testami, mogli mieć wyższe średnie wyniki z testów (Kader, 2016). W odniesieniu do wyników sportowych, w badaniu dotyczącym predyspozycji do doświadczania lęku osłabiającego i ułatwiającego stwierdzono, że elitarni wykonawcy mają tendencję do interpretowania lęku jako ułatwiającego. Co więcej, poziom natężenia lęku okazał się niższy u osób, które postrzegały doświadczenie jako ułatwiające, a nie osłabiające (Jones, Hanton, & Swain, 1994).

Stąd też sugeruje się, że korzystne jest oznaczanie lęku jako ułatwiającego. Kiedy sytuacja jest oceniana jako korzystna dla przygotowania psychicznego i wykonania, jednostki mogą mieć poczucie kontroli. W ten sposób wykonawcy mogą lepiej radzić sobie z lękiem i osiągać swoje cele.

Co to jest lęk debilny?

Lęk debilny zakłóca wydajność (American Psychological Association, 2020). Jest to poziom lęku, który jest postrzegany jako zagrażający. Jedno z badań sugerowało, że postrzeganie lęku jako debilnego jest związane z wyczerpaniem emocjonalnym (Strack & Esteves, 2014). W podobnym badaniu odkryto, że studenci, którzy doświadczyli wyniszczającego lęku przed testami, mieli niższe średnie wyniki w klasie w semestrze (Kader, 2016). W odniesieniu do wyników sportowych, natężenie poziomu lęku było wyższe u osób, które postrzegały swoje doświadczenie jako wyniszczające w porównaniu z tymi, którzy interpretowali swoją sytuację jako ułatwiającą (Jones, Hanton, & Swain, 1994).

Osoby z tym rodzajem lęku znajdują się w stanie zmartwienia i/lub strachu, ponieważ interpretują stresory jako zagrożenia. Z powodu uczucia niepokoju jednostka nie może efektywnie funkcjonować w określonej sytuacji. Lęk osłabiający często charakteryzuje się unikaniem zadań. Na przykład kandydat, który interpretuje rozmowę kwalifikacyjną jako zagrożenie, nie pojawił się na umówionym spotkaniu.

Różnica między lękiem facylitacyjnym a lękiem debilnym

Definicja

Lęk ułatwiający wspomaga działanie. Jest to poziom lęku, który jest postrzegany jako motywujący. Z drugiej strony, lęk osłabiający przeszkadza w wykonywaniu zadań. Jest to poziom lęku, który jest postrzegany jako zagrażający lub emocjonalnie wyczerpujący (American Psychological Association, 2020).

Interpretacja czynników stresogennych

Osoby z lękiem facylitacyjnym interpretują stresory jako wyzwania, a nie zagrożenia. Przeciwnie, osoby z lękiem debilnym postrzegają stresory jako zagrożenia, a nie wyzwania.

Wydajność akademicka

W badaniu przeprowadzonym przez Strack i Esteves (2014) stwierdzono, że postrzeganie lęku jako ułatwiającego było pozytywnie związane z wynikami w nauce. Może to zatem sugerować, że postrzeganie lęku jako debilnego wiąże się z niskim poziomem wyników akademickich. Ponadto w powiązanym badaniu stwierdzono, że studenci, którzy doświadczali bardziej ułatwiającego lęku przed testami, byli w stanie mieć wyższe średnie wyniki z testów, podczas gdy ci, którzy doświadczali debilitującego lęku przed testami, mieli niższe średnie wyniki z zajęć w semestrze (Kader, 2016).

Wydajność sportowa

W badaniu dotyczącym predyspozycji do doświadczania lęku wyniszczającego i ułatwiającego w osiągnięciach sportowych stwierdzono, że elitarni wykonawcy mają tendencję do interpretowania lęku jako ułatwiającego. Co więcej, poziom natężenia lęku okazał się niższy u pływaków, którzy postrzegali doświadczenie jako ułatwiające, a nie osłabiające (Jones, Hanton, & Swain, 1994).

Postawa wobec zadań

Niepokój związany z ułatwianiem zadań często przejawia się w ich wykonywaniu, podczas gdy niepokój związany z osłabianiem charakteryzuje się unikaniem zadań.

Lęk facylitacyjny a lęk debilizacyjny

Podsumowanie

• Facilitative anxiety postrzega stresory jako wyzwania i wspomaga wydajność.
• Lęk osłabiający postrzega stresory jako zagrożenia i zakłóca wydajność.
• Naukowcy odkryli, że lęk facylitacyjny zwiększa wyniki w nauce.
• Badania pokazują, że lęk debilny wiąże się z nieelitarnymi wynikami.
• Gotowość do rywalizacji była najczęstszym zidentyfikowanym antecedentem dotyczącym ułatwiającego i osłabiającego lęku przed rywalizacją.
• Zarówno lęk ułatwiający, jak i osłabiający dotyczą czynników stresogennych, uczucia strachu i interpretacji doświadczeń.